Her yıl artan obezite vakaları, geçmişte obezitenin durumunu ele almamıza neden olmakta. Zira artan obezite vakalarının geçmişte de bu seviyede olup olmadığını bilmek, nerede yanlış yaptığımızı anlamamızı sağlıyor. Geçmişte obezite oranları dünya genelinde hangi seviyedeydi ve bu seviyenin artmasına neden olan olaylar neydi? Bu yazımızda obezitenin tarihsel olarak gelişimini ve vaka oranlarını inceleyeceğiz.
İlk Çağlarda Obezite
İlk insanlar, avcı toplayıcı olarak geçimini sürdürmekteydi. Diyet listesinde yer alan temel yiyecekler; hayvan eti, doğadan toplanan bitkiler ve deniz canlılarıydı. İnsanoğlu, bu dönemde besinlerini avlanarak ya da toplayarak elde ediyordu. Eğer avlanacak ya da toplanacak bir besin yoksa, bu durumda insanlar açlıktan ölüyordu. Açlığa maksimum 7 gün süre dayanabilen insanlar için günübirlik beslenmenin önemi çok kritikti. Bu nedenle yeteri kadar beslenemeyen insanlarda obezite görülmüyordu.
Tarım Toplumu ve Obezite
İnsanoğlu ne zaman tarım toplumuna geçti, bu dönemde ilk obezite vakaları da görülmeye başlandı. İlk kentlerin ve şehirlerin görülmeye başlandığı tarım toplumunda, evler inşa ediliyor ve bu evlere yakın bölgelerde tarım yapılıyordu.
Tarım yapabilen insanlar, mahsullerini depolayabiliyor ve “ihtiyaç fazlası” ürün elde edebiliyordu. Özellikle de patates ve pirin gibi ürünler, tarımla ilgilenen insanlar adına fazlaca elde edilebiliyordu. Bu dönemlerde takas usulü alışverişler yaygınlaştı ve tarımla ilgilenen insanlar, herhangi bir gıda almak için bu ürünleri takas edebiliyordu. Yani bir ürün karşılığında avlanmadan ya da toplamadan hazır ürün alımı ilk bu dönemde gerçekleşti.
Hareket ve arayış içerisinde olmayan insanlar, yeteri kadar hareket etmedikleri için ve farklı bir beslenme türüne geçtikleri için obeziteyle karşılaştılar.
İlk Obez Toplulukların Ortaya Çıkışı
Dinlerin ortaya çıkması, dini mekanların artmasını sağladı. Özellikle de Orta Çağ döneminde yaygınlaşan kiliseler, din adamlarının da bolluk içerisinde yaşamasına neden oldu. Çalışmadan ve hareket ihtiyacı duymadan yaşayan insanlar, bolluk içerisinde yaşamaya başladılar. Bu noktada obezite oranları artış gösterdi ve ilk obez topluluklar ortaya çıkmaya başladı. Kölelerin çalıştığı dönemde din adamları günümüzde “şişman” bir şekilde tasvir edilmektedir çünkü bu durum gerçekten de böyledir.
Sanayi Devrimi ve Obezite
Sanayi devrimi, bundan yaklaşık olarak 300 yıl önce ortaya çıktı. Sanayi devrimi, daha az insan gücüyle daha fazla üretime neden oldu. Özellikle de buharla çalışan makinelerin icadı, insanların daha fazla üretim elde etmelerine ve üretilen ürünlerin daha kolay nakliye edilmesine olanak sağladı. Sanayi tipi ürünlerin artışı, nüfusun da artışına neden oldu ve doğal olarak obezite oranları da artış gösterdi. Fakat bundan 200 yıl öncesinde dahi obezite oranı, dünya nüfusunun %5’inden daha azdı.
Teknoloji Çağı ve Obezite
İkinci Dünya Savaşından birkaç yıl sonra obezite oranı fark edilir bir şekilde artış göstermiştir. Bunun nedenleri arasında; hazır gıdaların yaygınlaşması, araba kullanımı, ofis yaşamı ve teknolojinin insan hayatını kolaylaştırması gibi nedenler söz konusudur. Aynı zamanda son 50 yılda inanılmaz bir biçimde artış gösteren insan nüfusu, obezitenin de artış göstermesinde bir etkendir.
İnternetin hayatımıza girmesi ise tamamen farklı bir neslin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Şeker ve doğmuş yağ yönünden artış gösteren diyet listesi, toplumları obeziteye karşı savunmasız kılmaktadır. Eskisi gibi gıdaya ulaşımın zor olmadığı bu dönemler, insanların oturdukları yerden bol şekerli ve bol yağlı besinler tüketmelerine neden olmuştur. Bunun yanı sıra evden çalışmanın artış gösterdiği bu dönemler, insanların yeteri kadar hareket etmemelerine neden olmuştur.
Sonuç olarak dünya nüfusunun %20’den daha büyük bir kısmı günümüzde obeziteye yakalanmıştır ve ülkemizde de her 5 erkekten biri ve her 3 kadından biri ya obezite hastasıdır ya da eşik seviyesindedir.
İlgili Yazılar :
©2023 Doç. Dr. Cemal Kara. Tüm hakları saklıdır. - Ege Cerrahi. Powered by Mergena | Seo by WiseSoft