Çağlara göre değişen ve o dönemin topluluklarını etkileyen hastalıklar vardır. Orta Çağ döneminde veba tüm Avrupa’yı etkilerken insanlar tek tek ölüyor ve bir çare bulamıyordu. Günümüzde ise psikolojik rahatsızlıklar, teknoloji bağımlılığı ve obezite gibi fiziksel hastalıklar toplumları etkilemektedir. Obezite yaygınlaşmadan önce insanlar neyi yapıyordu ya da yapmıyordu da şu an obezite oldukça yüksek seviyelerde? Kısaca obezite günümüzde neden arttı? Sorusu, bu yazımızın temel konusudur. Gelin bu soruya cevap arayalım.
Obezite, birçok faktöre bağlı olarak gelişebilen bir hastalık. Metabolizma hastalıkları, beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz bir yaşam, obezitenin temel nedenleri arasında sayılabilir. Özellikle de günümüz beslenme alışkanlıkları, obezitenin bir numaralı dostu olarak görülmektedir. Peki nedir bu beslenme alışkanlığı?
Sanayi devrimi olmadan önce insanlar sebze ve et ağırlıklı ev yapımı gıdalar tüketmekteydi. Doğal gıdalar, yeteri kadar mikro gıdalardan faydalanmamızı ve kalori almamızı sağlıyordu. Fazlasına müsaade etmeyecek bir beslenme alışkanlığına sahiptik. Ancak şeker tüketimi eskiden bu kadar yaygın değildi. Zira sanayi tipi ürünler ve işlenmiş gıdalar bundan 200 yıl öncesine kadar bu kadar yaygın değildi. Sanayi ürünü şekerler, özellikle de abur cubur (junk food) dediğimiz yiyeceklerde bol miktarda yer almaktadır. Fast food dediğimiz gıdalarda ise işlenmiş ve doymuş yağlar bolca yer almaktadır. Bu durum, beslenme alışkanlıklarımıza aşırı şekerin ve trans yağların dahil olmasına neden oldu ve kalori alımımız artış gösterdi. Obezite bu durumda kaçınılmaz bir sorun haline gelerek insanları etkilemeye başladı.
Yukarıdaki olaylar ve olgular, insan tarihi ele alındığında beslenme alışkanlığının değişmesiyle fiziksel hastalıkların da şekillenmesine neden olmuştur. Obeziteyi günümüzde yaygın kılan en temel husus, beslenme alışkanlıklarımızın hazır gıdaya ve aşırı şekerli gıdaya evrilmiş olmasıdır. İnsanların aşırı şeker tüketimi, başta karaciğer yağlanmasına ve aynı zamanda genel olarak da kilo alımına neden olmaktadır. Vücut kitle endeksi 25 veya 30 birimin üzerinde olduğunda ise bu durum “obezite” olarak tanımlanmaktadır.
Obezitenin temel nedenlerinden birisi de hareketiz yaşamdır. Obezite neden arttı? Sorusunu, günümüz çalışma düzeniyle de açıklama pekala mümkündür. Özellikle de tarım ve sanayi sektöründen hizmet sektörüne geçiş, bizleri fabrikalarda ya da bahçelerde değil de masa başında çalışmaya itmektedir. Haliyle günde 8 saat masa başında çalışan bir insan, aldığı kalorileri yeteri kadar yakamaz ve kalori fazlası oluşur. Oluşan bu fazlalık bize kilo sorunu olarak geri döner.
Peki masa başında çalışmak tek neden midir? Tabii ki hayır! Masa başında çalışmak ve teknolojinin de gelişmesi, bizi egzersiz alışkanlıklarından uzak tutmaktadır. Bunun nedeni 8 saatlik çalışma sonucu zaman kalmaması değil, teknolojinin de aşırı gelişmesidir. Teknolojik gelişmeler sayesinde artık evlerimizi ayağa bile kalkmadan sesli komut özelliği sayesinde kontrol edebiliyoruz. Arabalar sayesinde iş yerlerine sadece birkaç adımla gidebiliyoruz. Aynı zamanda asansörler sayesinde merdivenleri unuttuk. Eğer merdiven kullanmak zorunda kalırsak, büyük bir acı çekeceğimizi düşünüyoruz.
Kısaca zararlı beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam alışkanlıkları, obeziteye davetiye veren iki temel kötü alışkanlıktır. Bunların yanına; sigara, alkol, madde ve şeker kullanımını da eklememiz gerekir. Bu kullanımlar, obezitenin yanında obeziteyi teşvik eden psikolojik sorunlara da yakalanmamıza neden oluyor ve kısır döngüye neden oluyor. Zira yaşanan psikolojik travmalar da aslında obeziteye neden olan temel sorunlar arasındadır. Psikolojik şiddet, fiziksel şiddet ve taciz gibi olaylar da her ne kadar yazımızda pek fazla yer almasa da, obezitenin temel sorunlarındandır. Bu sorunların obeziteyi neden artırdığını ise bir sonraki yazımızda okuyabilirsiniz.
©2025 Doç. Dr. Cemal Kara. Tüm hakları saklıdır. . Powered by Mergena | Seo by WiseSoft